Een bezoek waard!

Geen komkommertijd dit jaar. Niet op het gebied van buitenlandse nieuws. Wie het nieuws volgt hoeft zich geen minuut te vervelen… Gelukkig is het hier, in onze stad rustig B”H. De laatste twee zomers hebben wij het anders beleefd!

Voor mij was afgelopen week een spannende week omdat dat ik gerekruteerd werd om te helpen met het geweldige Kaitana onder leiding van Mazal Schaap en mijn dochters Mussi en Lea en al hun fantastische hulpkrachten.

Een van de hoogtepunten was het bezoek aan de bijzondere tentoonstelling “Joods Den Haag” in het Haags Historisch museum. De combinatie van het ‘graven in het verleden’ terwijl tegelijkertijd de toekomst voor je loopt, is een bijzondere gewaarwording.

In de Parasja van deze week lezen wij de woorden van Bilam, de heidense profeet die ingehuurd werd om het Joodse volk te vloeken en uiteindelijk zegens sprak. Waarom schenken wij aandacht aan de woorden van een vijand? Het schijnt heel verstandig te zijn om te luisteren naar wat vijanden zeggen. Een Engels gezegde luid: “Your enemies have important information for you, your friends may be withholding it from you”.

Bilam geeft zijn visie op het geheim van het Joodse overlevingsvermogen. En hij voorspelt het op een moment dat het Joodse volk nauwelijks geboren is, toch ziet hij al dat dit volk onoverwinbaar is. Waar ligt het aan:“wat van rotstoppen zie ik het en vanaf de heuvels aanschouw ik het. Het is een volk dat afgezonderd leeft en rekent zich niet onder de andere volkeren”.

Zoals te verwachten van poëzie, zijn deze woorden ook allegorisch bedoeld. Volgens onze wijzen verwijzen ‘bergtoppen’ naar de aartsvaders, en de ‘heuvels’ naar de aartsmoeders.

Het geheim van de overleving; ons vermogen om alle vloeken en woede van Bilam en de zijne te weerstaan, is onze verbondenheid met onze aartsvaders en aartsmoeders. Het feit dat joodse ouders hun kinderen altijd een identiteit meegeven waarmee zij hun eigen plaats kennen, bewust zijn van hun eigen rol! “Een volk dat alleen woont” niet als een vloek; Het is een zegen! Wij hebben een bijzondere taakstelling en dat zullen wij met opgeheven hoofd uitvoeren.

Lopend door de verschillende zalen van de tentoonstelling, beginnend met de schatrijke Portugese Joden in de gouden eeuw, door de hele geschiedenis van het ontstaan van De Buurt, stil staand bij veel van de kleurrijke persoonlijkheden. De groei en de bloei van de eerste helft van de 20e eeuw en de verschrikkingen van WOII.  Afsluitend met een kijkje in de keuken van het naoorlogs Joods Leven.  Hebben de kinderen overal groot betrokkenheid laten zien, en misschien wel belangrijker: TROTS. Het gevoel dat Joods zijn niet iets is dat ik moet verbergen, misschien ben ik wel het enige Joods kind in mijn klas, maar dat maakt het alleen maar meer bijzonder!

Vandaag hoef ik het niet van Bilam te horen, ik hoor het liever van onze eigen kinderen!

Een museum toont kunst

Een historisch museum toont het verleden,

Een museum heeft als opdracht om het public te voorzien van zijn culturele behoeften,

Een historisch museum wil het public in contact brengen met zijn geschiedenis.

De laatste keer dat er een omvangrijke tentoonstelling van joodse gebruiksvoorwerpen in Den Haag gehouden werd was in 1933, door de joodse vrouwenraad in het Gemeentemuseum.

Vandaag wordt hier het verhaal van bijna vier eeuwen joods Den Haag verteld. Door middel van afbeeldingen, voorwerpen, video en geluidsfragmenten wordt uw de geschiedenis getoond.

Een kunstnaar heeft een speciale gave om een levenloos voorwerp.- in een levendig iets te transformeren. Gelijk de Schepper, kan de kunstenaar door zijn ‘creativiteit’ een futloos doek met verf en kwast, veranderen in een boeiend en pakkende scene waarvan levendigheid uitstraat. De beeldhouwer geeft een rouw stuk hout of steen een karakter en een ziel.

Een museum toont de kunst en geeft bezoekers de gelegenheid om geïnspireerd te raken door deze creaties.

Een historisch museum verzamelt voorwerpen die in een verre verleden hun eigen leven hebben geleidt, maar inmiddels passé zijn. Vroeger was het onmisbaar, vandaag is het een obscure curiositeit.  Het zijn vaak gebruiksvoorwerpen die om functionele redenen gemaakt zijn. Voorheen stonden ze midden in het leven, hun ziel en levendigheid bestond uit het gebruik dat van ze gemaakt werd. De gebruikers van toen zijn er niet meer, hun functionaliteit is verdampt en ze blijven over als zielloze relieken uit de historie.

Een historisch museum graaft ze op, als het ware, en toont ze weer aan het public.

Het is aan u, de bezoeker, om de levenadem erin te blazen!

Wat er hier getoond wordt is een levens verhaal van het Joodse volk hier in deze stad.

Am Jisrael Chai – Het Joodse volk leeft!

Er is niets zo kleurrijk als een levensverhaal. Er zijn verheugende momenten en trieste momenten, momenten van bloei en tegenvallende momenten. Samen vormt het een compleet verhaal. En zolang dat men nog leeft is het verhaal iet af!

Veel van de voorwerpen die vandaag getoond worden zijn gebruiksvoorwerpen! Wel historisch, maar niet veroudert. Een chanoeka kandelaar die nog steeds licht geeft, een kidush beker waar nog steeds uit gedronken wordt en vooraal Torarollen die nog steeds leidend zijn voor het inrichten van ons leven.

Eerlijkheidshalve moet ik meer precies zijn. Veel van de exemplaren die hier verzamelt zijn worden niet feitelijk gebruikt. Sommigen wel. Maar ook wat niet gebruikt wordt, heeft een broertje of een neefje die precies op hem lijkt, en die wordt in het dagelijkse leven met liefde en belangstelling gebruikt.  Hetzelfde model, ander jaar van productie.

De geschiedenis van joods Den Haag kent zijn glorietijden en ook zijn donkere dagen. Het HHM, directeur Marco van Baalen en conservator Lex van Tilborg, hebben ongelofelijk hard gewerkt om alles in beeld te brengen. Wij, Hagenaars of Hagenezen zijn hun veel dank verschuldigd!

Maar het verhaal is niet af. Ook dat is in de tentoonstelling opgenomen. Het joodse leven in Den Haag is geen reliek uit het verleden. Komt u maar ons Chaj centrum bezoeken; waar het verleden tot leven komt in het heden! Jong en oud kan daar aan zijn trekken komen. En daar wordt gebruik van gemaakt.

Het is mijn hoop dat de bezoekers van deze tentoonstelling niet in het verleden blijven hangen. Dat het aanschouwen van dit verhaal uw ziel zal raken. Dat de materiële voorwerpen die hier getoond worden, in uw hart zullen gaan leven! Dat u weg gaat met het besef dat het Jodendom leeft! De Tora is actueel! Het is relevant voor mij, voor u en voor ieder mens die de wereld een stap dichterbij wil brengen naar zijn eindbestemming, het Messiaanse tijdperk, wanneer het logo van Den Haag “Recht en Vrede” niet alleen een streven zal zijn, maar een realiteit!

Dan is het verhaal af!